Hoe werken energy transition ETF’s en wat is hun samenstelling?

Energy transition ETF’s werken doorgaans door een specifieke onderliggende index te volgen, die de criteria bepaalt voor de bedrijven waarin het fonds investeert. Deze ETF’s zijn ontworpen om beleggers een “pure-play” blootstelling te bieden aan specifieke segmenten van de energietransitie, wat betekent dat ze zich richten op bedrijven die een hoofdzakelijk deel van hun omzet genereren uit activiteiten die direct bijdragen aan de transitie.

De samenstelling van een energy transition ETF is primair gericht op ondernemingen die de wereldwijde overgang naar schone energie aandrijven. Naast bedrijven in hernieuwbare energie (zoals zon, wind, waterstof), energieopslag en elektrische voertuigen, ligt een sterke focus op de producenten van kritieke mineralen, zoals mijnbouwbedrijven die lithium, koper, uranium en nikkel delven – materialen die essentieel zijn voor schone energietechnologieën. Veel van deze ETF’s richten zich op de upstream mijnbouwbedrijven, in plaats van op eindgebruikers verderop in de toeleveringsketen zoals batterijfabrikanten. De specifieke selectie en weging van bedrijven varieert sterk per ETF en onderliggende index, wat het belang benadrukt van de opnamecriteria van de index. Zo werken aanbieders zoals Sprott en WisdomTree samen met indexleveranciers als Nasdaq en Wood Mackenzie om gespecialiseerde indices te creëren die bijvoorbeeld de tien belangrijkste metalen voor de energietransitie omvatten, of blootstelling bieden aan negen verschillende kritieke mineralen, zoals het geval is bij de Sprott Energy Transition Materials ETF (SETM). De bedrijven in deze ETF’s vallen vaak in de categorieën kleine of middelgrote ondernemingen (small- of mid-cap).

Welke risico’s en rendementen horen bij energy transition ETF’s?

Bij energy transition ETF’s gaan risico en rendement, net als bij elke belegging, hand in hand: een hoger potentieel rendement brengt doorgaans een groter risico met zich mee. Deze ETF’s bieden beleggers de kans om te profiteren van de enorme groeimarkt van de wereldwijde energietransitie en duurzaamheid, met in de afgelopen jaren een gemiddeld jaarrendement van circa 15 procent voor duurzame en alternatieve energie ETF’s. Tegelijkertijd hebben ze een matig tot hoger risicoprofiel door hun branchespecifieke focus, wat kan leiden tot aanzienlijke prijsschommelingen en zelfs tot verlies over bepaalde periodes, zoals een daling van 39,50% over drie jaar voor sommige hernieuwbare energie ETF’s.

De specifieke risico’s van een energy transition ETF omvatten marktvolatiliteit en prijsschommelingen die de beleggingsprestaties kunnen beïnvloeden, mede door de snelle technologische ontwikkelingen en de gevoeligheid voor politieke en regelgevende veranderingen (zoals overheidssteun of klimaatdoelen). Daarnaast zijn er sectorspecifieke risico’s gerelateerd aan de winning, opslag en liquiditeit van de kritieke mineralen waarin veel van deze ETF’s investeren, zoals lithium, koper en uranium. Beleggers moeten zich bewust zijn van deze afweging en de inherente volatiliteit van deze snelgroeiende, maar ook kwetsbare sectoren.

Hoe vergelijk je verschillende energy transition ETF’s in Nederland?

Om verschillende energy transition ETF’s in Nederland te vergelijken, focus je op diverse cruciale factoren die de potentiële rendementen en risico’s sterk beïnvloeden. Essentiële vergelijkingscriteria zijn de Totale Kostenratio (TER), die aangeeft hoeveel kosten het fonds jaarlijks rekent, en de replicatiemethode (fysiek of synthetisch), waarbij fysieke replicatie over het algemeen meer zekerheid biedt. Daarnaast is het belangrijk om te kijken naar de liquiditeit, ofwel hoe gemakkelijk je de ETF kunt kopen en verkopen zonder de prijs significant te beïnvloeden, en de geografische en sectorspecifieke diversificatie dit helpt te bepalen in welke landen en specifieke segmenten van de energietransitie (zoals zonne-energie, windenergie, waterstof, of kritieke mineralenmijnbouw zoals lithium, koper en uranium) de ETF belegt. Vergelijk de gestandaardiseerde prestatiegegevens en holdings, die vaak beschikbaar zijn op individuele ETF-pagina’s van aanbieders zoals Sprott Energy Transition ETFs, en overweeg vergelijkingstabellen op platforms zoals justETF om ETF’s te sorteren op eigenschappen en prestaties. Let ook op de fondsfocus; bieden ze een brede dekking of juist een “pure-play” blootstelling aan specifieke deelsectoren zoals upstream mijnbouwbedrijven, zonder bedrijven verderop in de toeleveringsketen.

Hoe open je een account en investeer je in energy transition ETF’s via brokers?

Om een account te openen en te investeren in energy transition ETF’s via brokers, moet je als eerste stap een beleggingsrekening of effectendepot openen bij een geschikte aanbieder. Dit proces kan zowel via een online broker als via een traditionele bank, die beide de nodige faciliteiten en diensten bieden voor de aankoop van ETF’s. Nadat je je account hebt geopend en gefinancierd – wat een vereiste is voor de aankoop van ETF’s – kun je op zoek gaan naar de specifieke energy transition ETF’s die aansluiten bij jouw beleggingsdoelen. Platforms zoals justETF bieden vergelijkingstabellen om verschillende energie ETF’s te sorteren op basis van eigenschappen en prestaties, inclusief fondsen zoals de Sprott Energy Transition ETFs die blootstelling geven aan kritieke mineralen. Het daadwerkelijke aankoopproces van een energy transition ETF verloopt vervolgens eenvoudig via het handelsplatform van je broker, vergelijkbaar met de aankoop van gewone aandelen, waarbij veel brokers ook de mogelijkheid bieden voor zowel eenmalige investeringen als regelmatige inleg via een ETF-spaarsysteem.

Wat zijn de voordelen en nadelen van investeren in energy transition ETF’s?

Investeren in een energy transition ETF biedt diverse voordelen, zoals toegang tot een dynamische groeimarkt en bijdragen aan duurzame verandering, maar kent ook specifieke nadelen zoals hogere volatiliteit en sectorspecifieke risico’s.

De voornaamste voordelen zijn:

• Toegang tot een groeimarkt en duurzame impact: Je profiteert van de enorme groeikansen die de wereldwijde energietransitie biedt, door te investeren in bedrijven die schone energie en duurzame technologieën ontwikkelen. Dit stelt je in staat om met een goed geweten te beleggen en bij te dragen aan het behalen van belangrijke ESG-doelstellingen.
• Kostenefficiëntie: Energy transition ETF’s zijn over het algemeen aanzienlijk goedkoper dan actief beheerde fondsen, wat op de lange termijn kan resulteren in een hogere efficiëntie voor je beleggingsportefeuille.
• Diversificatie: Zelfs binnen een nichemarkt zoals de energietransitie bieden ETF’s een gespreide belegging in een breed scala aan bedrijven. Dit vermindert het risico dat je loopt door in slechts één bedrijf te investeren en geeft je direct blootstelling aan verschillende segmenten, zoals zon, wind, waterstof en kritieke mineralenmijnbouw.
• Transparantie en flexibiliteit: ETF’s staan bekend om hun transparante opbouw en de mogelijkheid om eenvoudig via een reguliere effectenrekening te handelen. Je kunt inspelen op actuele trends en bovendien thema’s kiezen die aansluiten bij je persoonlijke interesses in duurzaamheid.
• Bevordering van innovatie: Door te investeren in deze fondsen ondersteun je de technologische vooruitgang en de strijd tegen klimaatverandering, aangezien ze vaak gericht zijn op innovatieve bedrijven in de sector.

Daartegenover staan enkele nadelen:

• Hogere risico’s en volatiliteit: Hoewel er potentieel aantrekkelijke rendementen zijn (gemiddeld circa 15% jaarlijks voor sommige duurzame ETF’s), brengt de branchespecifieke focus van energy transition ETF’s een matig tot hoger risicoprofiel met zich mee. Dit kan leiden tot aanzienlijke prijsschommelingen en zelfs tot verlies, zoals een daling van 39,50% over drie jaar voor bepaalde hernieuwbare energie ETF’s.
• Sectorspecifieke en technologische risico’s: De snelle technologische ontwikkelingen kunnen leiden tot een snelle marktuitval van bepaalde technologieën of bedrijven. Daarnaast zijn er specifieke risico’s gerelateerd aan de winning, opslag en liquiditeit van de kritieke mineralen die essentieel zijn voor de energietransitie.
• Gevoeligheid voor externe factoren: De prestaties van deze ETF’s zijn sterk afhankelijk van politieke en regelgevende veranderingen, zoals overheidssteun en klimaatdoelen. Ook wisselkoersschommelingen kunnen de beleggingsprestaties beïnvloeden, gezien de wereldwijde aard van veel van deze beleggingen.
• Handelskosten en timing: Hoewel de beheerkosten relatief laag zijn, betaal je wel commissiekosten voor het kopen en verkopen van de ETF. Bovendien kan de timing van je investering cruciaal zijn; analyses suggereren dat de gemiddelde belegger in thematische energy transition ETF’s soms rond de piek van de markt heeft geïnvesteerd, wat tot teleurstellende resultaten kan leiden. Recente uitstroom uit Europese thematische ETF’s in 2024 toont aan dat het sentiment snel kan keren.

Hoe passen energy transition ETF’s in een gediversifieerde beleggingsportefeuille?

Energy transition ETF’s kunnen een waardevolle aanvulling zijn op een gediversifieerde beleggingsportefeuille door gerichte blootstelling te bieden aan de groeiende sectoren van schone energie en duurzaamheid. Ze stellen beleggers in staat te profiteren van de wereldwijde transitie naar een koolstofarme economie en tegelijkertijd hun portefeuille een duurzaam profiel te geven. Deze ETF’s, die investeren in een breed scala aan bedrijven actief in bijvoorbeeld zon, wind, waterstof, energieopslag en de winning van kritieke mineralen zoals lithium, koper en uranium, bieden op zichzelf al diversificatie binnen deze thematische niche.

Om een gediversifieerde beleggingsportefeuille robuust te houden en risico’s goed te spreiden, is het echter belangrijk om energy transition ETF’s te beschouwen als een thematische component naast bredere beleggingen in diverse activaklassen en geografische regio’s. Hoewel deze fondsen spreiding bieden binnen hun specifieke focus, blijven ze gevoelig voor sectorspecifieke volatiliteit en regelgevingsveranderingen; sommige, zoals bepaalde Sprott Energy Transition ETF’s, zijn zelfs relatief geconcentreerd. Door energy transition ETF’s te combineren met traditionele aandelen en obligaties, verminder je de afhankelijkheid van één sector en optimaliseer je het rendement op de lange termijn, wat bijdraagt aan een evenwichtige beleggingsstrategie.

Wat is de impact van de energietransitie op financiële markten en ETF’s?

De energietransitie heeft een ingrijpende impact op financiële markten en ETF’s door een fundamentele verschuiving van kapitaal te veroorzaken van traditionele fossiele brandstoffen naar duurzame energiebronnen en -technologieën. Deze verschuiving creëert aanzienlijke investeringskansen in aandelenmarkten, met een geschatte impact op Assets Under Management (AUM) in ontwikkelde markten van circa 0.2% tot 0.3% per eind 2023, zelfs in een gematigd 3-graden opwarmingsscenario, volgens MSCI Climate Value at Risk data. Dit leidt tot de opkomst van gespecialiseerde energy transition ETF’s die specifiek beleggen in sectoren zoals hernieuwbare energie, elektrische voertuigen, energieopslag en de winning van kritieke mineralen, welke essentieel zijn voor het behalen van de ESG-doelstellingen van bijna honderd landen wereldwijd. Terwijl deze transitie groene en hernieuwbare energie ETF’s in staat stelt marktaandeel te veroveren ten koste van fossiele brandstoffen, zien conventionele energie-ETF’s sinds 2023 toenemende onzekerheid over hun toekomstige effectiviteit door strengere ESG- en SRI-criteria. Hoewel de markt een enorm groeipotentieel kent, zijn er ook periodes van volatiliteit en kunnen beleggers, zoals de gemiddelde dollar belegger in energietransitie ETF’s die rond de piek van de markt investeerde, geconfronteerd worden met tegenvallende resultaten, zoals de recente uitstroom uit Europese thematische ETF’s in 2024 laat zien.

Clean energy ETF’s: specifieke fondsen gericht op hernieuwbare energie

Clean energy ETF’s zijn gespecialiseerde beursgenoteerde fondsen die zich uitsluitend richten op bedrijven die actief zijn in de ontwikkeling, productie en levering van energie uit hernieuwbare bronnen. Deze fondsen bieden beleggers een directe manier om te investeren in de kern van de energietransitie door zich specifiek te concentreren op duurzame energiebronnen zoals zonne-energie, windenergie, waterkracht en waterstof. Ze beleggen doorgaans in een mix van nutsbedrijven, industriële fabrikanten (denk aan zonnepanelen en windturbines) en technologiebedrijven die innovaties in groene energie stimuleren, wat zorgt voor een gerichte blootstelling aan deze groeiende sector. In Nederland zijn er momenteel zo’n 20 verschillende Clean Energy ETF’s beschikbaar, waarmee je specifiek kunt bijdragen aan de transitie naar een koolstofarme economie. Dit type energy transition ETF onderscheidt zich door de focus op ‘pure-play’ hernieuwbare energiebedrijven, vaak zonder de bredere reikwijdte van kritieke mineralenmijnbouw die sommige algemene energietransitiefondsen wel omvatten.

Nuclear energy ETF’s: beleggen in kernenergie binnen de energietransitie

Nuclear energy ETF’s bieden beleggers de mogelijkheid om te investeren in de nucleaire sector, die steeds meer erkend wordt als een belangrijke pijler binnen de bredere energietransitie. Deze fondsen richten zich op bedrijven die actief zijn in de winning van uranium, de bouw en het beheer van kerncentrales, en de ontwikkeling van nucleaire technologieën. Wereldwijde investeerders in de energietransitie beschouwen nucleaire energie, vanaf circa 2023-2025, als een belangrijke energiebron om netto nul emissies te bereiken, vooral vanwege de capaciteit om schone en veilige basislast energie te leveren voor een betrouwbare energievoorziening richting 2050.

Hoewel kernenergie nog steeds onderwerp van debat is binnen duurzaam beleggen, pleiten de groeiende wereldwijde investeringen en de ambitie van 28 landen om hun nucleaire capaciteit te verdrievoudigen voor een onmisbare rol. Fondsen zoals de VanEck Vectors Uranium + Nuclear Energy ETF, die in ongeveer 40 bedrijven binnen deze sector belegt, bieden directe toegang tot deze dynamische markt. De toenemende vraag naar uranium als essentiële grondstof maakt beleggen hierin een interessante optie voor wie inspeelt op de lange termijn duurzame energietransitie.

Coal ETF’s: de rol en risico’s van kolenfondsen in de energietransitie

Coal ETF’s bieden beleggers de kans om te investeren in bedrijven die zich bezighouden met de winning en verwerking van steenkool, zowel voor de energie- als de staalindustrie. Hoewel de druk op fossiele brandstoffen toeneemt, blijft steenkool een betaalbare manier om elektriciteit op te wekken en is het onmisbaar voor bepaalde industriële processen. Een ruime meerderheid van investeerders wereldwijd (circa 75 procent) erkent de rol van fossiele brandstoffen bij het garanderen van energiezekerheid tijdens de overgangsfase, wat de complexe positie van kolenfondsen in de energietransitie onderstreept.

De risico’s van beleggen in Coal ETF’s zijn echter niet te negeren nu de wereld toewerkt naar een koolstofarme economie. Duurzame beleggingsfondsen sluiten thermische kolen steeds vaker uit, waardoor bedrijven in deze sector kwetsbaar zijn voor waardevermindering en ‘stranded assets’. Een opmerkelijk detail is dat zelfs sommige ‘Clean Energy’ of ‘Tech’ energy transition ETF’s tot wel de helft van hun portefeuille in bedrijven met steenkoolblootstelling kunnen hebben, wat voor beleggers een onverwacht risico kan zijn. Dit laat zien hoe essentieel het is om de samenstelling van dergelijke fondsen kritisch te bekijken, zeker gezien een fonds als de S&P Global Mining Reduced Coal ETF in 2024 een negatief rendement van -2,62% liet zien.

Veelgestelde vragen over energy transition ETF’s

Wat zijn de beste energy transition ETF’s in Nederland?

Het kiezen van de ‘beste’ energy transition ETF in Nederland is geen kwestie van één absoluut fonds, maar hangt sterk af van je persoonlijke beleggingsdoelen, risicobereidheid en de specifieke focus die je zoekt. Wat voor de ene belegger het beste is, hoeft dat voor de ander niet te zijn. Wel zijn er specifieke fondsen en categorieën die opvallen of historisch gezien de interesse trekken.

Een van de meest verhandelde ETF’s onder Nederlandse beleggers was bijvoorbeeld de iShares Global Clean Energy ETF, die al langer populair is bij investeerders die willen profiteren van de klimaattransitie en duurzaamheid. Voor beleggers die zich willen richten op de essentiële materialen voor de energietransitie, zoals lithium, koper en uranium, bieden Sprott Energy Transition ETFs, zoals de Sprott Energy Transition Materials ETF (SETM), een ‘pure-play’ blootstelling aan mijnbouwbedrijven die deze kritieke mineralen winnen. Deze Sprott ETF’s, ontwikkeld in samenwerking met Nasdaq, zijn de eerste in hun soort die deze specifieke focus bieden en hun gestandaardiseerde prestatiegegevens zijn beschikbaar op hun individuele websitepagina’s, wat cruciaal is voor vergelijking.

Het is belangrijk om te beseffen dat zelfs binnen de energietransitie sector grote verschillen kunnen zijn. Zo kende de bredere categorie ‘energie-aandelen ETF’s’ in Nederland in april 2025 een gemiddelde waardedaling van 11,69 procent, waarbij diverse fondsen zoals de Invesco Energy S&P US Select Sector UCITS ETF en de iShares S&P 500 Energy Sector UCITS ETF tot de slechtst presterende behoorden. Dit onderstreept dat “beste” niet statisch is en dat grondig onderzoek naar factoren als kosten, replicatiemethode, liquiditeit en de precieze samenstelling van de portefeuille essentieel blijft om een energy transition ETF te vinden die past bij jouw strategie.

Hoeveel rendement kan ik verwachten van een energy transition ETF?

De rendementen die je kunt verwachten van een energy transition ETF zijn historisch gezien potentieel hoog, maar komen met aanzienlijke volatiliteit. Zo liet de populaire iShares Global Clean Energy ETF een cumulatief rendement van 110 procent zien over de afgelopen vijf jaar tot 2025, wat de sterke groei op de lange termijn benadrukt. Echter, recentere periodes tonen ook forse dalingen, zoals de S&P Global Clean Energy Transition ETF die in 2024 een rendement van -21,47% had en in 2023 zelfs -25,03%. Ook de WisdomTree Energy Transition Metals ETF had een cumulatief rendement van -19.79 procent over de drie jaar tot mei 2025. Deze cijfers onderstrepen dat hoewel de sector veel groeipotentieel heeft, beleggers rekening moeten houden met flinke prijsschommelingen en dat rendementen uit het verleden geen garantie bieden voor de toekomst.

Welke brokers bieden toegang tot energy transition ETF’s?

Voor beleggers in Nederland bieden diverse brokers toegang tot energy transition ETF’s. Specifieke Nederlandse aanbieders zoals Binck en DeGiro verlenen toegang tot een breed scala aan ETF’s gericht op alternatieve energie. Over het algemeen zijn deze fondsen gemakkelijk te verkrijgen via zowel online brokers als traditionele banken. Zelfs de populaire Sprott Energy Transition ETFs, die zich toeleggen op kritieke mineralen, kun je via zowel discount- als full-service brokers aankopen. Dit maakt beleggen in een energy transition ETF eenvoudig via een reguliere effectenrekening en vaak zelfs met een ETF-spaarsysteem voor wie regelmatig wil inleggen.

Hoe beïnvloedt de energietransitie mijn beleggingsstrategie?

De energietransitie, de wereldwijde overstap van fossiele naar duurzame energiebronnen, beïnvloedt je beleggingsstrategie door zowel nieuwe groeikansen als specifieke overwegingen te introduceren. Het biedt een kans om met energy transition ETF’s te investeren in een sector die streeft naar duurzame impact én financiële performance, door te profiteren van de enorme verschuiving van kapitaal naar schone technologieën en kritieke mineralen. Voor jouw strategie betekent dit het overwegen van een thematische allocatie die aansluit bij je persoonlijke beleggingsdoelen, risicotolerantie en een lange termijn horizon. Een goede beleggingsstrategie omvat daarom het regelmatig herzien en bijhouden van onderzoek naar de ontwikkelingen, waarbij diversificatie cruciaal blijft om de portefeuille robuust te houden en te profiteren van deze transformatie.