Faillissement van staats- of bedrijfsobligaties: risico’s en gevolgen

Het faillissement van staats- of bedrijfsobligaties treedt op wanneer overheden of bedrijven niet meer aan hun financiële verplichtingen zoals rentebetalingen en aflossingen kunnen voldoen; bekende voorbeelden zijn Argentinië in 2001 en Griekenland in 2012, en bedrijven zoals Imtech (2015). Kredietbeoordelaars zoals Standard & Poor’s en Moody’s houden kredietrisico’s nauwgezet bij en geven ratings die beleggers inzicht geven in deze risico’s.

Wat is kredietrisico bij obligaties?

Kredietrisico verwijst naar de kans dat een obligatie-uitgever (staat of bedrijf) rente of aflossingen niet volledig kan betalen; dit risico hangt sterk samen met de financiële gezondheid van de uitgever, economische omstandigheden en politieke stabiliteit. Volgens rapporten van Moody’s had Nederland bijvoorbeeld eind 2023 een AAA-rating (zeer laag kredietrisico), terwijl Turkije in diezelfde periode een B-rating (hoog risico) kreeg.

• Financiële situatie: Balanssterkte en schuldenlast bepalen kredietwaardigheid.
• Economische stabiliteit: Economische groei en inflatie beïnvloeden betalingscapaciteit.
• Politieke risico’s: Stabiliteit van regering en beleid beïnvloeden het vertrouwen in staatsobligaties.

Wat gebeurt er als obligatie-uitgevers wanbetalers worden?

Wanneer obligatie-uitgevers wanbetaler worden (default), ontvangen beleggers rente en hoofdsom mogelijk niet of slechts gedeeltelijk; dit leidt tot financiële verliezen voor beleggers en verhoogde volatiliteit op de obligatiemarkt. Bijvoorbeeld, tijdens het faillissement van Lehman Brothers in 2008 daalden obligatieprijzen scherp en ontstond wereldwijd wantrouwen in bedrijfsobligaties.

• Minder vertrouwen leidt tot hogere rentes voor toekomstige leningen.
• Toename van risicopremies en verslechterde marktomstandigheden.
• Credit Default Swaps (CDS) als verzekering tegen wanbetaling worden duurder.

Wat is kredietwaardering en hoe werken kredietbeoordelaars?

Kredietwaardering is een evaluatie door ratingbureaus zoals Fitch Ratings, Moody’s en Standard & Poor’s, die aangeven hoe waarschijnlijk een obligatie-uitgever aan zijn verplichtingen voldoet; een AAA-rating staat voor hoogste kredietwaardigheid, terwijl ratings onder BBB als speculatief (‘junk’) worden gezien. Zo had Royal Dutch Shell in 2023 een AA-rating, terwijl het concern Unilever een A+ rating kreeg.

• Analyse van financiële rapportages (balans, winst- en verliesrekening).
• Vergelijkingen binnen sectoren en landen.
• Monitoring van politieke, economische en marktrisico’s.

Hoe beperk je het kredietrisico bij obligaties?

Beleggers kunnen kredietrisico verminderen door diversificatie, obligaties met hoge kredietwaardigheid te selecteren en regelmatig actuele analyses van kredietbeoordelaars te volgen. Volgens De Nederlandsche Bank (DNB) verlaagt een brede spreiding het risico op aanzienlijke verliezen aanzienlijk.

• Diversificatie: Investeren in verschillende sectoren, regio’s en obligatietypen.
• Hoge kredietratings: Beleg in obligaties met ratings van BBB of hoger (investment-grade).
• Actuele monitoring: Periodiek controleren van kredietbeoordelingen en marktanalyses.
• Gebruik van verzekeringen (CDS): Credit Default Swaps om specifieke risico’s af te dekken.

Hoe vergelijk je brokers voor het beleggen in obligaties?

Voordat beleggers obligaties aanschaffen, is het essentieel brokers te vergelijken op transactiekosten, betrouwbaarheid en aanbod van obligaties; betrouwbare brokers zoals DEGIRO en Lynx bieden lage kosten (gemiddeld 0,1-0,5% per transactie), een breed assortiment obligaties en betrouwbare ondersteuning.

• Kostenstructuur: Transactiekosten en spreads vergelijken.
• Handelsplatform: Kies een broker met duidelijke en gebruiksvriendelijke handelssoftware.
• Betrouwbaarheid: Kies brokers gereguleerd door AFM of Europese autoriteiten zoals BaFin.
• Educatieve ondersteuning: Brokers die analyses en educatie aanbieden, verbeteren het inzicht van beleggers.

Andere relevante onderwerpen binnen obligatiebeleggingen

Naast kredietrisico zijn er diverse andere essentiële onderwerpen die beleggers in obligaties moeten kennen om succesvolle keuzes te maken, zoals renteontwikkelingen, inflatierisico en macro-economische factoren. Toonaangevende instanties zoals het Centraal Planbureau (CPB) en economische faculteiten van universiteiten zoals Erasmus Universiteit Rotterdam adviseren beleggers regelmatig om obligatiestrategieën af te stemmen op veranderende economische omstandigheden.

• Renteontwikkelingen: Effect van renteveranderingen op obligatieprijzen.
• Inflatie-effecten: Hoe inflatie het reële rendement op obligaties beïnvloedt.
• Geopolitieke risico’s: Invloed van geopolitieke conflicten op staatsobligaties.